علوم پنجم ابتدايي  ( بخش پنجم – تاریخچه ی زمین )

زمين شناسان با استفاده از آثاري که از گذشته به دست آورده اند، به اطلاعات زيادي پي برده اند. آن ها با مطالعه ی               سنگ هاي رسوبي درباره ی  آب و هوا، محل درياها، خشكي ها و نوع گياهان و جانورانی كه از بين رفته اند، اطلاعاتي به دست آورده اند.                

فسيل                                                                                                                                                                                                     به آثاري از جانداران بسيار قديمي که در سنگ ها باقي مانده اند، فسيل (سنگواره) مي گويند. فسيل ها يا مانند استخوان و دندان قسمت هايي از بدن جانداران بسيار قديمي اند يا مانند پا اثري از بدن جانداران هستند. براي تشكيل بعضي فسيل ها ميليون ها سال زمان لازم است.
                                                                                                                                                                                                                                استفاده از فسيل                                                                                                                                                              دانشمندان با مطالعه فسيل ها درباره گذشته زمين و تغييرات آن اطلاعات زيادي به دست مي آورند. كسي كه فسيل ها را مطالعه مي كند بايد درباره جانوران و گياهان امروزي و محل زندگي و نوع رفتار آنها اطلاعات كاملي داشته باشد. مثلاً اگر در بالاي كوهي فسيل ماهي يافت شود معلوم مي شود در آن نقطه قبلاً دريا بوده است.
                                                                                                                                                                                                                                   تاريخچه ی جانداران                                                                                                                                                                      وقتي زندگي در دريا شروع شد، ابتدا موجوداتي كه بدن آنها فقط يك سلول داشت در درياها فراوان شدند و بعد نوبت به جانوران بي مهره رسيد و پس از ميليون ها سال اولين مهره داران يعني ماهي ها به وجود آمدند. با پيدا شدن گياهان، زندگي بر روي خشكي ها آغاز شد. كم كم جانوران هم در روي خشكي ها ظاهر شدند. بعد آب و هوا، تغيير كرد، به طوري كه محيط مناسبي براي رشد خزندگان به وجود آمد. تعداد خزندگان فراوان شد و طول بعضي از آنها به 30 متر مي رسيد. به اين خزندگان دايناسور مي گويند. دايناسور ها حدود 65 ميليون سال پيش مرده اند و پس از نابودي آنها زمان فراواني گياهان و جانوران فرا رسيد.
                                                                                                                                                                                                                                  تغيير خشكي ها و درياها                                                                                                                                                                                                  زمين شناسان معتقدند ابتدا در روي كره ی زمين، فقط يك خشكي و يك اقيانوس بزرگ وجود داشت. در حدود 200 ميليون سال پيش، اين خشكي ابتدا از وسط شكاف برداشت و به کم کم به دو نيم تقسيم شد و بين دو خشكي دريايي به وجود آمد. چندين ميليون سال بعد، دو خشكي شمالي و جنوبی هر يك كوچك تر و بيشتر شده و خشكي هاي امروزي را به وجود آوردند.

پرسش هاي بخش 5
جملات صحيح و غلط را مشخص كنيد.

1- در سنگ هاي آذرين ممكن است آثاري از فسيل ها پيدا شود.      درست                     نادرست

2- دوزيستان بعد از خزندگان در روي زمين به وجود آمدند.             درست                     نادرست

3- همه فسيل هاي يك منطقه را نبايد جمع آوري كرد.                     درست                     نادرست

سؤالات تشريحي
1- چگونگي پيدايش سنگ هاي رسوبي را توضيح دهيد؟

وقتي آب رودخانه ها به دريا ها و درياچه ها مي ريزند مقداري گل و لاي و شن و ماسه با خود به درياها مي برند. موادي كه وارد دريا مي شوند بر اثر سنگيني به ته دريا مي روند و بر اثر فشار و سنگيني لايه هاي جديد، لايه هاي قديمي محكم مي شوند و تبديل به سنگ مي شوند.

 2- معمولاً در سنگ هاي رسوبي لايه هاي قديمي تر در كجا قرار مي گيرند؟ در زير قرار مي گيرند.

3- فسيل يا سنگواره چيست و چگونه تشكيل مي شود؟

هنگامي كه جانداران در بين لايه هاي شن و ماسه مدفون مي شود در طي ساليان دراز قسمت هاي نرم بدن مي پوسد و اثر قسمت هاي سخت بر روي سنگ ها باقي مي ماند؛ به اين آثار باقيمانده از جانداران فسيل يا سنگواره گفته مي شود.

 4- از موجودات ساكن در آب بيشتر فسيل مي ماند يا از موجودات ساكن در خشكي؟  از موجودات ساكن در آب

 5- از سنگواره ها چه استفاده اي مي شود؟ براي شناسايي تاريخچه هر ناحيه، سنگواره آن ناحيه را مورد بررسي قرار مي دهند.

 6- از سنگواره اي كه اثر صدف جانوران را نشان مي دهد چه مي فهميم؟                                                                                          مي فهميم كه درآن ناحيه در زمان هاي دور دريا بوده است.

 7- زندگي موجودات زنده ابتدا از كجا آغاز شد؟  ابتدا از درياها آغاز شد.

 8- از چه زماني جانوران بر خشكي ها ظاهر شدند؟

از زماني كه گياهان در خشكي به وجود آمدند، جانوران نيز در خشكي فراوان شدند.

 9- بعد از نابودي خزندگان چه جانوراني زياد شدند؟  پرندگان و پستانداران